Trądzik pospolity – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest trądzik pospolity ?

Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest chorobą skóry (dermatozą), jedną z najczęściej występujących oraz najstarszych – znanych już w starożytności, opisywanych przez Greków, Rzymian czy Egipcjan. Według najczęściej występującej definicji, trądzik to przewlekła, zapalna choroba gruczołów łojowych oraz ujść mieszków włosowych, charakteryzująca się powstawaniem niezapalnych oraz zapalnych wykwitów. Charakterystyczne jej cechy to łojotok, tworzenie się zaskórników, grudek, krostek zapalnych oraz – w konsekwencji – blizn, zwłaszcza w okolicach bogatych w gruczoły łojowe.

Co ciekawe, zjawisko trądziku dotyka w pewnym okresie życia niemal 100% populacji – w 99% zmiany skórne ulokowane są głównie na twarzy i głównie u osób młodych, w okresie dojrzewania. Nie jest jednak regułą, że występuje on tylko i wyłącznie u młodzieży – trądzik może wystąpić również przed rozpoczęciem pokwitania, jak i utrzymywać się także u osób dorosłych.

Predyspozycje i częstotliwość występowania acne vulgaris u obu płci są porównywalne, niemniej u mężczyzn występuje on zwykle w cięższej postaci. Co ciekawe, szczyt zachorowań przypada u dziewcząt na 14-17 rok życia, a w chłopców na lata 16-19.

Przyczyny trądziku pospolitego

Na rozwój trądziku ma wpływ wiele różnych czynników, m.in. uwarunkowania genetyczne (dzieci dziedziczą skłonności do tej choroby po rodzicach i dziadkach), gospodarka hormonalna organizmu – burza hormonalna okresu dojrzewania bądź zaburzenia hormonalne niezależne od wieku, wytwarzanie łoju przez powiększone gruczoły łojowe czy też właściwości mieszków włosowych. Istotna jest także obecność bakterii.

Generalnie za bezpośrednią przyczynę trądziku pospolitego można uznać nadmierne wytwarzanie łoju, który powoduje powstawanie wykwitów. Drugim ważnym czynnikiem jest obecność bakterii w okolicy ujścia gruczołów mieszków łojowych, która odpowiada za powstawanie krostek, zaskórników i grudek.

Rodzaje Trądziku –  ze względu na różne podłoże powstawania dzieli się m. in. na następujące typy:

• trądzik zaskórnikowy – inaczej trądzik młodzieńczy, zwykle występujący w okolicy twarzy (na nosie, czole i brodzie) – powstaje najczęściej z powodu nadmiernego wytwarzania łoju, który powoduje powstawanie wykwitów, a także obecności bakterii w okolicy ujścia gruczołów mieszków łojowych;
• trądzik zawodowy – powstający wskutek oddziaływania czynnika chemicznego (np. ropy naftowej, związków chloru, smarów) u osób, które narażone są na jego stałe działanie w zamkniętych pomieszczeniach i dużych stężeniach (zwykle występuje na przedramionach, podudziach, w okolicach narządów płciowych czy tułowiu);
• trądzik polekowy – powodowany jest przyjmowaniem leków, które wydzielają się poprzez gruczoły łojowe, np. sterydów czy barbituranów. Działają one drażniąco i zwiększają wydzielanie łoju;
• trądzik kosmetyczny – wywoływany jest najczęściej stosowaniem kosmetyków bezpośrednio na skórę, m.in. korektorów, pudrów, podkładów czy różów, które „zapychają” gruczoły łojowe, w efekcie czego łój nie może wydostać się na zewnątrz;
• trądzik niemowlęcy – rzadka odmiana powodowana przez hormony matki lub miejscowo stosowane w pielęgnacji niemowlęcia kosmetyki, występująca na twarzy dziecka i ustępująca samoistnie po kilku miesiącach;
• trądzik samouszkadzający – generowany przez wtórne zakażenie istniejących krostek i zmian skórnych, powstałe podczas wyciskania lub rozdrapywania zmian zwłaszcza u osób młodych i chwiejnych emocjonalnie. Po jego ustąpieniu mogą pozostać przebarwienia, odbarwienia i blizny trudne do usunięcia;
• trądzik wiosenny – pojawiający się w okresie ekspozycji na światło słoneczne i wysoką temperaturę, charakteryzujący się powstawaniem grudek przymieszkowych, bez krost i zaskórników.

Warto również wspomnieć, że za czynniki mające wpływ na powstawanie trądziku pospolitego uznawane są również przyczyny dietetyczne (sposób odżywiania). Za pokarmy nasilające objawy trądziku uznawane są:

• czekolada;
• tłuste pokarmy;
• ostre przyprawy;
• napoje gazowane;
• konserwanty.

Również stosowanie używek, takich jak alkohol czy nikotyna, może przyczyniać się do powstawania objawów trądziku.

Za inny ważny czynnik powodujący występowanie objawów trądziku uznawany jest stres. W okresie wzmożonego odczuwania napięcia nerwowego symptomy mogą się nasilać, a w okresach większego rozluźnienia – ustępować.

Zobacz również – tabletki na trądzik ranking

Objawy trądziku pospolitego

Trądzik pospolity zazwyczaj charakteryzuje się dość specyficznym szeregiem zmian, różniących się między sobą stopniem nasilenia i miejscami występowania. Do najczęstszych objawów acne vulgaris zalicza się:

• zaskórniki – niezapalne zmiany skórne, które pojawiają się w wyniku nagromadzenia nadmiaru sebum i martwych komórek naskórka w ujściu gruczołu łojowego. Dzielą się na otwarte (widoczne gołym okiem małe, czarne punkty na skórze) i zamknięte (podskórne, białe i niewielkie zmiany);
• grudki – mogą rozwijać się z zaskórników, w postaci wykwitów wystających ponad zdrową powierzchnię skóry i dobrze od niej odgraniczonych. Zwykle goją się łatwo i nie pozostawiają blizn;
• krosty – najczęściej występujące wykwity, często usytuowane w okolicy grudek i współistniejące z nim, wypełnione ropną treścią zapalne pęcherzyki – mogą przybierać postać lekką, jak i ciężką;
• torbiele ropne – zapalne zmiany skórne powstające na podłożu gęsto usytuowanych, zlewających się grudek i krost, wytwarzające przetoki – charakterystyczne połączenia między poszczególnymi torbielami. Najczęściej goją się powoli, ciężko i pozostawiają blizny;
• blizny – pozostałości po wcześniej istniejącej postaci torbieli lub krost, również mechanicznie wyciskanych i rozdrapywanych – mogą mieć różne postaci (zagłębienia lub przerosty).

Diagnostyka trądziku pospolitego

W przypadku zmian skórnych należy zawsze udać się do lekarza dermatologa, który na podstawie obserwacji i wywiadu oceni, z jaką postacią trądziku ma styczność, i w zależności od dokonanej diagnozy wdroży odpowiednie leczenie. Leczenie najczęściej trwa dłuższy czas i prowadzone jest w trybie ambulatoryjnym, może polegać na stosowaniu miejscowych preparatów z odpowiednimi składnikami leczniczymi, jak i przyjmowaniu leków doustnych.

Lekarz dermatolog będzie w stanie wstępnie określić czas trwania leczenia, wydać zalecenia odnośnie odpowiedniego dbania o higienę miejsc zmienionych chorobowo, a także przedstawić skutki uboczne wprowadzonych leków oraz schemat zastosowanej kuracji. Specjalista może też zalecić stosowanie diety wykluczającej lub ograniczającej spożywanie pokarmów uznawane za przyczyniające się do powstawania zmian skórnych.

Jak leczyć trądzik pospolity ?

Lekarz w zależności od postaci trądziku i nasilenia jego występowania może wdrożyć leczenie miejscowe, polegające na zastosowaniu maści, kremów i żeli w miejscu występowania zmian skórnych. Są one skuteczne w łagodnych postaciach trądziku, i z powodzeniem stanowią jedyną formę leczenia u prawie połowy dotkniętych chorobą osób.

Najczęściej stosowane są preparaty zawierające w swoim składzie takie substancje czynne, jak:

• kwas azelainowy – hamuje wzrost bakterii w ujściach mieszka włosowego, działa delikatnie złuszczająco, przeciwzapalnie, hamuje procesy tworzenia blizn, a także stosuje się go przy leczeniu przebarwień potrądzikowych;
• pochodne witaminy A – minimalizują możliwość tworzenia się mikrozaskórników, leczą stany zapalne i istniejące zaskórniki, dodatkowo normalizując procesy złuszczania mieszków włosowych i ich dojrzewania;
• antybiotyki – np. klindamycyna lub erytromycyna, które działają antybakteryjnie, redukują stan zapalny oraz wolne kwasy tłuszczowe;
• nadtlenek benzoilu – terapię nim często łączy się ze stosowaniem antybiotyku. Redukuje liczbę zaskórników, działa antybakteryjnie i keratolitycznie.

W przypadku umiarkowanych i ciężkich odmian trądziku lekarz może zalecić leczenie ogólne, polegające na doustnym przyjmowaniu leków. W tym rodzaju terapii stosuje się antybiotyki, retinoidy oraz antyandrogeny – ich zadaniem jest hamowanie wzrostu bakterii i działanie przeciwzapalne. Najczęściej stosowanymi antybiotykami doustnymi w leczeniu acne vulgaris są tetracykliny, klindamycyna, erytromycyna i kotrimoksazol – działają one przeciwzapalnie, antybakteryjnie i przeciwłojotokowo. Leczenie antybiotykami doustnymi może być skojarzone ze stosowaniem kuracji miejscowej, i powinno trwać minimum 6 miesięcy. Po tym czasie u większości pacjentów widoczna jest znaczna poprawa wyglądu skóry.

Oprócz wprowadzenia farmaceutyków dermatolog może zalecić również zabiegi kosmetyczno-pielęgnacyjne, których zadaniem jest poprawa stanu skóry. Zaliczamy do nich peelingi enzymatyczne, medyczne, zabiegi z użyciem lasera czy mikrodermabrazję. Ważne jest także odpowiednie dbanie o higienę skóry i stosowanie kosmetyków przeznaczonych dla cery trądzikowej, a także pielęgnacja skóry z użyciem kremów nawilżających odpowiednich do tego typu cery.

Leczenie hormonalne trądziku pospolitego

Popularnym sposobem na leczenie trądziku pospolitego u dziewcząt i kobiet jest włączenie terapii hormonalnej doustnymi środkami antykoncepcyjnymi. Składniki zawarte w tego typu pigułkach regulują gospodarkę hormonalną organizmu i w przypadku zmian skórnych o podłożu hormonalnym pozwalają skutecznie niwelować objawy. Również ta kuracja powinna trwać minimum 6 miesięcy, gdyż dopiero długotrwałe leczenie przynosi wymierne skutki. Oczywiście, zanim rozpocznie się leczenie z wykorzystaniem hormonów, należy skorzystać z porady ginekologa, który przeprowadzi wywiad z pacjentką i wykona badania, na podstawie których dobierze odpowiedni rodzaj antykoncepcji – a także lekarza endokrynologa, który oceni zasadność zastosowania konkretnego preparatu.

Nie należy zbyt pochopnie podejmować decyzji o rozpoczęciu przyjmowania tabletek zawierających hormony, gdyż ich stosowanie niesie za sobą szereg skutków ubocznych. Istnieje również wiele przeciwwskazań do przyjmowania pigułek antykoncepcyjnych, dlatego warto rozważyć wszystkie argumenty „za i przeciw” tego rozwiązania.

Sprawdź suplementy do leczenia trądziku

Royal Skin 500

Nonacne

Derminax

Trądzik torbielowaty

Źródło: